در
این مقاله قصد داریم شما عزیزان را با تاریخچه اقامتگاه بومگردی آشنا سازیم ، با
چترآتا همراه باشید ، در این باره بیشتر بدانید. برای رزرو و اجاره اقامتگاه
بوم گردی می‌توانید از طریق سایت چتراتا اقدام نمایید.
تعریف اقامتگاه بوم گردی
اقامتگاه
های بومگردی، اقامتگاه‌هایی هستند که در محیط‌های طبیعی و بومی با رعایت ضوابط زیست
محیطی و به شکلی سازگار با معماری بومی، بافت تاریخی و سیمای طبیعی منطقه تاسیس
شده و ضمن حداکثر تعامل با جامعه محلی و توجه به اقلیم، زمینه حضور گردشگران را با
کیفیتی قابل قبول و تعریف شده فراهم می‌نمایند. حاصل اقامت در خانه‌های محلی، فضای
صمیمانه‌تر بین گردشگر و جامعه محلی، آشنایی با شیوه زندگی اقوام، روستاهای مختلف
و ایجاد درآمد برای بومیان منطقه است.
تاریخچه اقامتگاه بوم گردی
شايد
بتوان اولين موسسان مسافرخانه ها را بعضي از خانواده ها دانست . اينان با در
اختيار گذاشتن اتاق جهت استراحت و تهيه غذايي مفيد و سالم و حتي مكاني براي
نگهداري حيوانات و با دريافتي اندك از افراد پذيرايي ميكردند كه بنام تختخواب و
صبحانه بود بررسيها حاكي از آنست كه تعدادي زيادي مسافرخانه كه اغلب در مسير
راههاي عمومي و يا پناهگاهها و استراحتگاه ها ايجاد شده است در روم باستان بوده
است كه بيشتر مورد توجه مقامات دولتي و شخصيتهاي كشوري قرار ميگرفت . در آسيا هم
اين مكانها بر سر مسير كاروانها بود بطوري كه زائراني كه به مناطق زيارتي سفر
ميكردند از اين مكانها براي استراحت و تهيه غذا استفاده ميكردند . شاید در همه
کتابهایی که درباره تاریخ و جغرافیای ایران نوشته شده و در همه سفرنامه های
جهانگردان از توجه به راه و ساختمانهای پیوسته به آن و همچنین راهداری و پست منظم
از روزگاران بسیار کهن سخن رفته باشد و نیز وجود واژه هایی چون ساباط و رباط و برید
در زبانهای زنده و مرده جهان که از گویشهای کهن ایرانی گرفته شده مؤید این نظر است
که پهناوری سرزمین و دوری شهرها و آبادیهای ایران و کشورهای همسایه ، ایرانی را
ناچار میکرده است که راههای پاکیزه و امن داشته باشد و منزل به منزل و آبادی به
آبادی آسایشگاه بسازد و نیز برای اینکه کاروانها در بیابان راه خود را بیابند
برجها و میلهایی برافرازد که از دور مانند برج دریایی رهسپاران را راهنمایی کند .
در میان نام ساختمانهایی که بیرون از شهر و در کنار جاده ها بگوش میخورد نام کهن
کربات یا کارباط که با کاروان پیوستگی تمام دارد این واقعیت را میرساند که
کاروانهای ایرانی و غیر ایرانی حتی در دشتهای دراز و پهناور بی سر و سامان نبوده
اند و به آسانی و آسودگی کالا و مسافر را از خاور به باختر و از شمال به جنوب میبرده
اند. هر چند میلهای راهنمایی که در سراسر ایران زمین بخصوص در بیابانها و جنگلها
وجود دارند امروزه اغلب تبدیل به آرامگاه شده ولی از نام میل که میتوان آنرا به میان
راه تعبیر کرد و نام ویژه آنها چون رادگان یا رایگان ، رسکت و لاجیم و یا قدمگاه
بخوبی برمی آید که نخست اینگونه بناها برای راهنمایی یا آسودن مسافران ساخته شده
ولی پس از آن گاهی تبدیل به آرامگاه بانی خود یا بزرگی که در آن نزدیکی یا در حین
سفر درگذشته شده اند . مثلاً میدانیم قدمگاه نیشابور پیش از آنکه حضرت علی ابن موسی
الرضا(ع) به طوس تشریف فرما شود میل راهنمایی بیش نبوده و شاید در کنار خود ساباط یا
رباطی داشته ولی پس از مسافرت آن حضرت و به یاد اجتماع پرشور و عظیمی که از پیروان
و دوستاران خاندان پیغمبر(ص) در بیرون آن برپا شده نام قدمگاه یا به اصطلاح امروز
بنای یادبود به خود گرفته و به همین مناسبت بعدها در زمان شاهان شیعی ایران گسترش یافته
و ایوانها و صفه ها و رباط ها خانهایی برآن افزوده شده است.
کاروانسراهای
کنونی ایران اغلب شاه عباسی خوانده میشود و تقریباً برای کاروانسرا علم شده و در
قرن چهارم هر کثرت رباطهایی که به همت ابوالحسن ماه برپاه شده نام ماهی برای بیشتر
رباط ها علم بوده است و متاسفانه اکنون یک رباط آن بنام رباط ماهی در خراسان برای
ما بجا مانده است.
بیشتر بخوانید :
تاريخچه واحدهاي اقامتي ، پذيرايي در ايران
آثار
بدست آمده در تپه هاي باستاني و ديگر جاهاي فلات ايران حاكي از آنست ، رفت و آمد
از دير باز ميان اقوام پيش از تاريخ وجود داشته و بر اثر همين تعامل و رفت و آمدها
، خصوصيات فرهنگها از يك تمدن به تمدن ديگر منتقل مي شده در دوران حكومت عيلاميان
تاسيساتي براي استراحت و رفاه حال آنان وجود داشته كه بعدها بر اثر حملات آشوريان
از بين رفته است . در بررسيهاي دقيق و مستندي كه از دوره مادها بعمل آمده بناها و
تاسيسات عام المنفعه براي مسافران وجود نداشته . اما در زمان حكومت هخامنشيان و به
قدرت رسيدن كوروش كبير از جمله اقداماتش ، جاده هاي ارتباطي را كه بجا مانده مادها
بوده گسترش داده ، ساخت و ساز علي الخصوص تاسيسات عام المنفعه كه بنوعي با مسافر
در ارتباط بود همانند آب انبار، كاروانسرا،ميل راهنما و...رايج گرديد.
هرودت
تاريخ نويس يوناني در اين باره ميگويد : داريوش كبير براي رفاه حال مسافران كه از
اين مسيرها عبور ميكردند ايستگاههايي كه بايد آنرا هسته اوليه واحدهاي اقامتي
بحساب بياوريم تاسيس كرد بطوريكه در 5 كيلومتر 2 كاروانسرا ايجاد كرد در اين
كاروانسراها چاپارهاي هخامنشي حضور داشتند تا نامه هاي ديواني و دولتي را سريع به
مقصد برساند . از اقدامات دولت سلوكيان هم ميتوان به گسترش راه ها ، جاده ها و
تاسيس بناهايي همچون كاروانسرا اشاره كرد . اشكانيان هم در كنار مسير جاده ابريشم
كه از اهميت بالايي برخوردار بود منزلگاهها و كاروانسراهايي بنا كردند. در زمان
ساسانيان هم علي الخصوص در كنار مسيرهاي تجاري تاسيسات عام المنفعه براي رفاه حال
مسافران ايجاد گرديد كه كاروانسراي جنوب فيروزآباد فارس و كاروانسراي دروازه گچ
اشاره كرد . در دوران اوايل بعد از اسلام تمامي اين تاسيسات از رونق افتاد و اهميت
و اعتبار خود را از دست داد و به ويرانه مبدل شد شايد بتوان دليل عمده اش را بي
رونقي در كسب و كار و تجارت بود . ساخت و ساز وآباداني به خاموشي گراييد ،
گرفتاريهاي دولتها ،حملات با نيروهاي مهاجم و اغتشاشات داخلي از جمله اين عوامل
هستند.اما ديري نپاييد كه در حكومتهاي سامانيان ،آل بويه ،آل زيار و غزنويان به
تعمير و مرمت جاده ها و كاروانسراها همت گماردند . در صدارت خواجه نظام الملك در
حكومت سلجوقيان در مسير جاده ها براي آسايش كاروانيان ، كاروانسراهاي متعددي بنا
شد . از خصوصيات مهم اين كاروانسراها و بناها همانند مساجد با پلان چهارديواري
احداث شده اند اطاقها و اصطبل كاملا مجزا و به دور از هم ساخته شده اند . اما يكي
از بدترين و دشوارترين ادوار تاريخ ، حكمراني مغولان بر ايران بود . در اين دوران
خرابي ، جنگها با ديگر دولتها و كشتار به اوج ميرسد تا اينكه هلاكو خان از نوادگان
چنگيز به قدرت ميرسد و از جمله اقدامات اساسي آن امن كردن راهها بود و در مسير راه
ها ، مساجد و بناهايي همچون دارالغربا، دارالسياده دائر كردند تا مسافران و
رهگذران سكنا گزينند . همچنين بقاع برخي از مشايخ گشترش يافت كه نمونه ايي از
مهمانخانه ها بود كه ميتوان به خانقاه پيربسطام و...اشاره كرد . بدين ترتيب روند
ايجاد و ساخت و استفاده از كاروانسراها و مهمانخانه ها در دوره هاي افشاريه و
زنديه ادامه داشت . تا اينكه اولين مهمانپذيرها و هتلها در كشور آغاز گرديد كه
بعضا خارجيها بنيانگذاري يا به سبك آنان بود از سال 1260 تا سال 1315 تحولات جديدي
در در ايجاد هتلها آغاز گرديد كه از اولين ها ميتوان به هتل پايتخت ، هتل قرن
بيستم اشاره كرد.
منابع : مجله گردشگر ، مجله ارسباران
دیدگاه ها