ویژگی های عمومی صنایع دستی

ویژگی های عمومی صنایع دستی

صنایع دستی را می توان نوعی حرفه دانست که در آن لوازم تزئینی و کاربردی تنها با استفاده از دست یا ابزار ساده ساخته می‌شود. معمولا این کلمه به روش‌های سنتی ساختن کالاها اطلاق می‌گردد. چنین چیزهایی اغلب از لحاظ فرهنگی یا مذهبی فوق‌العاده هستند.با این تفاسیر، لوازمی که به صورت تولید انبوه یا با ماشین آلات مختلف ساخته می‌شوند جز صنایع دستی نیستند.

تفاوت های صنایع دستی با کاردستی

آنچه که مقوله‌ی صنایع دستی را از هنرکاردستی متمایز می‌سازد، هدف از ساخته آن‌ها است. صنایع دستی لوازمی هستند که قرار است مورد استفاده قرار گرفته و کهنه، پوسیده و غیره شوند و موارد استفاده از آن‌ها بیش از یک تزئین ساده ‌است.

 صنایع دستی را می توان اغلب کاری فرهنگی و رسومی‌تری تلقی کرد زیرا به عنوان بخشی از ملزومات زندگی روزمره مطرح هستند. درحالی که هنر و کاردستی بیشتر یک فعالیت سرگرمی گونه و یک ارائه بی نقص از یک تکنیک خلاقیت است. از جنبه‌های عملی انواع مختلف صنایع دستی به دلیل شباهت مورد استفاده همپوشانی زیادی دارند.

بطور خلاصه تر تفاوت صنایع دستی با هنر کاردستی این است که کاردستی ها لوازمی هستند که بیشتر به یک فعالیت سرگرمی گونه و یک ارائه از تکنیک خلاقیت فردی است و جنبه تزئینی دارند و کهنه و پوسیده می شوند .اما صنایع دستی بیش از یک محصول تزئینی است. صنایع دستی کارهای فرهنگی و رسومی تری می باشند ، زیرا به عنوان بخشی از ملزومات زندگی روزمره مطرح هستند و از جنبه‌های عملی انواع مختلف صنایع دستی به دلیل شباهت مورد استفاده، همپوشانی زیادی دارند.

همچنین با توجه به اهمیت و ارزش این حرفه، 10 ژوئن را به‌عنوان روز جهانی صنایع دستی اعلام کرده‌اند و در ایران سازمان میراث فرهنگی متولی این بخش (صنایع دستی) می‌باشد. برخی از صنایع دستی معروف ایرانی: گلیم، فرش، گبه، قلمزنی، شیشه‌گری، منبت کاری، مینا کاری، سفال، چوب، خاتم‌کاری، ملیله دوزی و … می‌باشد.

ویژگی‌های عمومی صنایع دستی

ویژگی‌های عمومی صنایع دستی را ، سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) بدین شرح بیان کرده است:

در ساخت آنها از ابزار ساده بکار گرفته می شود

عدم نیاز به دانش فنی پیچیده نسبت به سایر صنایع

عدم تشابه فرآورده‌های تولیدی با یکدیگر

از فرهنگ، اعتقاد، باورها، آداب و رسوم منطقه ریشه گرفتن

امکان تأمین بخش عمده‌ی مواد اولیه از منابع داخلی

قابلیت داشتن برای عرضه به بازاهای جهانی به عنوان یک محصول فرهنگی و هنری

به توسعه‌ی صنعت گردشگری و نشر ارزش‌های فرهنگی کمک کننده باشد

دارای سرمایه‌گذاری کم ولی کاربری زیاد بودن

بالا بودن ارزش افزوده‌ی تولید

قابلیت جنبه‌های کاربردی-تزئینی محصول

سهولت در ایجاد توسعه و جابه‌جایی مراکز کارگاهی و تولیدی

سهولت در انتقال تجربیات و دانش فنی تولید

هنرهای دستی

یکی دیگر از مواردی که در این مطلب می خواهیم به آن بپردازیم ، هنرهای دستی است. این ویژگی تمام آن هنرهایی است که انسان در طول تاریخ حیات خود با دست می ساخته است. به روزگاران بسیار قدیم برمی گردیم، زمانی که اولین ماوای انسان ها روستاهای اولیه بود. انسان اولیه همواره به دنبال یک سرپناه و به دنبال ساخت و کشف آنچه مورد نیازش بوده، می رفته است. بدیهی است که لوازم و وسایل دست ساز را همین انسان ها ساخته اند. انسان از زمانی که یکجانشین شد شروع به ساخت فرآورده های زیادی کرده است. بسیاری از این فرآورده را چنان ظریف و زیبا ساخته که می توان به جرات آغاز هنرهای دستی را به این دوره از تاریخ نسبت داد.

خصوصیت های صنایع دستی ایران

قسمت قابل ملاحظه‌ای از صنایع دستی ایران را قالی، انواع گلیم، گبه، پلاس، زیلو و غیره) تشکیل میدهد.

بخش عمده ای از صنایع دستی ایران در مناطق روستایی و عشایری تولید میشود.

قسمت اعظم محصولات صنایع دستی ایران در محل سکونت صنعتگران تولید میشود.

زنان بیش از ۷۰ درصد تولیدکنندگان صنایع دستی ایران را تشکیل می دهند و لذا میتوان گفت که زنان با ذوق هنرمند ایرانی بالاترین سهم را در میان تولیدکنندگان انواع صنایع دستی ایران دارند.

دهه‌های متمادی است که صنایع دستی ایران، به واسطه‌ی اشتهار و اعتبار جهانی، بخشی از درآمد ارزی مورد نیاز کشور را تأمین می کند.

صنایع دستی ایران، به لحاظ تنوع در رأس همه‌ی ممالک جهان قرار دارد

خریداران صنایع دستی

علاوه بر خریدارن داخلی صنایع دستی ،این کالاها بیشتر به امارات متحده عربی، عراق، افغانستان و ترکیه نیز صادر می شوند. این چهار کشور عمده طرف معامله در صادرات صنایع دستی و بهترین خریداران بوده اند هر چند که کشورهای همسایه ایران جزو مهم ترین بازارهای صنایع دستی ایرانی هستند اما کشورهای کمی دورتر هم مثل چین، اندونزی، برونئی، کره و سوریه هم بی نصیب از هنر ایرانی نبوده اند.

همچنین برخی از کالاهای صنایع دستی مثل گلیم، سفال، شیشه و مبلمان به رومانی، اسپانیا، نروژ، اتریش، پرتغال، ایتالیا و سوئیس هم می رود.

آمارها نشان می دهد که بیشترین صنایع دستی صادراتی را هنرمندان استان های تهران و همدان خلق کرده اند. هرچند که صادرات صنایع دستی از شهرهای دیگر به تهران می آید و از پایتخت به کشورهای دیگر فرستاده می شود .