آشنایی با لباس محلی لرستان

کشور پهناور ما ایران وسعت بسیاری دارد که در نتیجه آن دارای قومیت های بسیاری است که همه ما می شناسیم و به آن افتخار می کنیم. آن ها زبان های مخصوص، سنت‌های خاص و البته لباس های خود را دارا هستند که تمام آن ها به ارزشمندی کشور کمک می کند.

ما می توانیم با توجه به رنگ، پارچه، الگوهای متفاوت، زیورآلاتی که روی آن ها کار شده است و البته نوع حجاب آن ها متوجه شوید که لباس برای کدام منطقه است. با چتراتا همراه باشید تا به معرفی لباس های محلی لرستان بپردازیم.

 پوشش مردم لرستان، در نهایت زیبایی و سادگی نمادی از پوشش اصیل اسلامی است که امروز جز در برخی مناطق روستایی و عشایری شاید دیگر نتوان نشانی از آن یافت. نوع دوخت لباس‌های سنتی در لرستان و رنگ‌های به کار رفته در این پوشش‌ها منحصر به فرد و بی‌نظیر است.

پوشش بانوان لرستان

می توان گفت لباس‌ سنتی مردم لرستان با توجه به شرایط اقلیمی ‌و نیاز آنها در گذشته‌ طراحی شده است و برای نمایش‌ شأن اجتماعی، سن و غیره از تغییر رنگ در پارچه لباس استفاده می‌کنند، بدین‌گونه که زنان جوان لباس‌های ملون و شاد به تن دارند و زنان مسن‌تر با سربندی سیاه و سفید از پارچه‌هایی به رنگ تیره با طرح‌های ساده استفاده می‌کنند.

انواع لباس های محلی بانوان لرستان :

سرون

بانوان لرستان برای سر خود از پوشش‌های متنوعی به نام سروَن یا همان سربند استفاده می‌کنند که تنها قسمتی از موهای سر آنها را در برگرفته و گیسوان‌شان از کنار گوش‌ها روی شانه‌ها آویزان است. آنها جلوی سرون خود را با قطعه‌های طلا یا نقره و مهره‌های نفیس و زیبا تزیین می‌کنند:

 بیشتر بخوانید :

-  اجاره ویلا شمال

-  اجاره ویلا

-  اجاره ویلا در رامسر

تَرَه و گلوَنی

زنان لرستان در روزهای معمولی و حالت عادی ،روسری یا چارقدی بر سر می‌بندند. در روزهای جشن و سرور و مراسم عروسی، نوعی سرپوش رنگین و زیبا به نام گلوَنی را روی تره با گره‌ای خاص به دور سر می‌پیچند و مابقی آن از پشت سر آویزان می‌ماند.

 رنگ این پارچه ها با توجه به سن و سال بانوان انتخاب می‌شود؛ زنان مسن‌تر پارچه‌هایی به رنگ تیره و طرح‌های ساده و سربندی سیاه و سفید را ترجیح می‌دهند. بد نیست بدانید این سربند در شهریور ۱۳۹۷ به عنوان میراث قوم لر به ثبت ملی رسیده است.

کَت

چارقدی بزرگ و ساده با حاشیه‌های رنگی و ریشه‌دار را کت می گویند که در میان بانوان لر بسیار رواج دارد. پوششی از جنس حریر و ابریشم گل‌دار که با سکه‌هایی تزئین شده و زیبایی آن چشم‌گیر است.

یکی از نکات مهم در نحوه بستن این سرون است و در گذشته هر بانویی روسری و عمامه بزرگ‌تری را با سلیقه می‌بست، بسیار معروف می‌شد.

عرق‌چِن

عرق‎چِن همان عرقچین است که در فرهنگ‌های دیگر هم دیده می‌شود و لرها آن را از پارچه مخمل و تکه پارچه‏‌ها درست می‌کنند.

کِراس یا جُومَه

تن‌پوش اصلی زنان لر پیراهنی بلند و گلدار با آستین گشاد و یقه‌ای گرد و چاکی در بالاتنه است که دکمه‌هایی از سکه‌های طلایی دارد. این تن پوش را کراس یا جومه می‌نامند و در کناره‌های آن برشی ساده به نام «جُومه تیزر بالادار» ایجاد می‌کنند.

بال کُل

لرستانی ها به آستین «بال» می‌گویند. بال کل، لباس آستین کوتاهی از جنس مخمل و جلوباز است که تا سرزانو را می‌پوشاند و از آن روی پیراهن استفاده می‌کنند. مشکی، سبز و قرمز بیشترین رنگ‌هایی هستند که در این پوشش به کار می‌روند و برای تزئین بال کل، سر آستین‌ها و حاشیه جلوی آن، کرمَک‌دوزی می‌شود.

یال

یال، کتی مخملی است که زنان لرستان در هنگام مراسم شادی برروی پیراهن می‌پوشند. جوان‌ها از رنگ قرمز و زنان مسن اغلب از رنگ مشکی و سرمه‌ای برای دوخت این کت استفاده می‌کنند.

کت و جلیزقه

کت بالاپوشی برای نیم تنه است که جلوی آن با دکمه بسته می‌شود. جلیقه یا جلیزقه هم نیم‌تنه‌ای بدون آستین و جلوباز است که آن را با سکه و یراق دوزی تزئین می‌کنند.

کُلنجه

نیم تنه‌ای مخملی به رنگ روشن با حاشیه‌های مزین به یراق دوزی و کرمک دوزی است که جلوی آن را با سکه‌های نقره‌ای گوشه دار تزئین می‌کنند.

شاوال

شاوال پوششی لیفه‌دار یا کمردار شبیه شلوار کردی از پارچه‌های رنگی که زیر پیراهن پوشیده می‌شود. شاوال دوقسمتی و دورنگ است؛ از دمپا تا حدود بالای زانو، پارچه‌ ساده با نقش‌بندی و نواردوزی به کار می‌رود و قسمت بالاتر به رنگ دیگر و گل‌دار است.

چارشو

چادرشب سفید و گلدار زنان لرستانی را چارشو می نامند.برای رعایت حجاب کامل، عروس باید در روز عروسی چارشو را روی لباس خود می‌انداخت.

آژیه یا آجیده

یک نوع گیوه‌ای ست که رویه‌ای از جنس نخِ پنبه‌ای تابیده شده دارد و زیره آن چرمی‌ و آج دار است. بافت رویه این گیوه دو نوع زنانه و مردانه دارد و جوراب باف است و زیره آن توسط مردان آژیه کش آماده می‌شود. نوع زنانه این کفش را بیشتر نوعروسان به پا می‌کنند.

پوشش محلی مردان  لرستان

از اصیل‌ترین لباس‌های محلی و سنتی ایران، لباس مردان لرستان است که طرح و رنگ آن بسیار متفاوت و مفهوم خاصی دارد. این لباس از اجزا مختلفی تشکیل شده که تعدادی از آن‌ها متناسب با شغل مردان است.

لباس محلی مردان لر شامل کلاه نمدی با سربند، پیراهن، شلوار،  سُتِره، شال، گیوه و شولا برای چوپانان است.

کلاه نمدی

کلاه لرها معمولا از جنس نمد و بلندی آن تا ۲۸ سانتیمتر است. این نوع کلاه اغلب به رنگ مشکی است و پایین کلاه را دستمال کلاغی ریشه‌دار می بندند و ریشه‌های آن را در اطراف سر و صورت می‌آویزند.

پیراهن

پیراهن مردان لُر برشی ساده دارد. آستینش راسته و گاه با سردست است. یقه  این نوع پیراهن در پهلوی گردن و گاه در جلوی آن قرار دارد. چاک این پیراهن (چه در جلو و چه در کنار سینه باشد.) معمولاً تا حدود زیر سینه باز است. رنگ پیراهن اغلب سفید و گاهی رنگین است.

شلوار

شلوار مردان لر دمپای تنگ‌تر از قسمت بالای آن (به ویژه بخش ران) دارد ولی عموماً شلواری گشادی است که کمر آن لیفه دارد و اغلب به رنگ مشکی است.

شال

پارچه بلند و سفیدی است به عرض ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متر و به طول ۶ تا ۹ متر و از جنس چلوار، که آن را چند دور به کمر می‌پیچند و علاوه بر آن در مواقع ضروری از آن به‌عنوان کفن یا پیچاندن جای زخم یا طناب نیز استفاده می‌شود.

ستره

قبای مخصوصی است که اندازه آن تا زیر زانو بوده، بیشتر در مواقع رسمی از آن استفاده می‌شود و از قدیمی‌ترین نوع پوشاک ایران است.

گیوه

گیوه، نوعی کفش دست‌ساز و محلی است با رویه بافته و کف چرم یا پلاستیکی محکم ضخیم که مردان پا می‌کنند.

کپنک (فرجی)

یک نوع قبای پشمی محکم و معمولا مورد استفاده چوپانان است. در مواقع جنگ از آن به‌عنوان لباس رزم استفاده می‌کنند، زیرا ترکیب بسیار فشرده‌ای در ساخت آن به کار رفته است.

شولا

چوپانان لر، شولایی از جنس پارچه ضخیم بافت و کلفت که بدون آستین و بلند است، بر روی لباس بر تن می‌کنند.

چوغا

نوعی بالاپوش مردانه است که بیشتر در منطقه بختیاری لرستان و چهارمحال و بختیاری مورد استفاده قرارگرفته و جنس آن از پشم گوسفند بوده و توسط زنان بختیاری بافته می‌شود.

منابع : مجلات اینرنتی الی گشت،کارناوال،ستاره